Berriak - ods
Garapen Jasangarriaren Aldeko Arabako Aliantzak, 13. GJHaren (Klimaren aldeko ekintza) talde eragilearen bitartez, beste urrats bat eman du Arabako gizartean bizimodu jasangarriago baterantz aurrera egiteko. Azken hilabeteetan Arabako klimaren kalkulagailuan www.arabanzuzero.eus erantzunak jaso dira, eta dagoeneko 3.000 parte hartzetik gora daude. Arabarren ohiturak objektiboki erakusten dira aztertu beharreko 5 kapituluetan: mugikortasuna, kontsumoa, hondakinak, ura eta energia.
Proiektu horrek mugak gainditu ditu GJH honetako kide baten lankidetzari esker. www.empreinteclimatique.org helbidearen bidez, Boli Kostako biztanleek beren ekintzek ingurumenean duten eragina ere kalkula dezakete Boli Kostako errealitatera egokitutako antzeko tresna batekin. Izan ere, ICLI Lankidetzarako Ingeniaritza garapenerako gobernuz kanpoko erakundeak hamarkadak daramatza herrialde horrekin lanean.
Aurreikus zitekeen bezala, lortutako datuek alde handia erakusten dute. Araban biztanleko karbono aztarna 5.000 kg CO2 da urtean; Afrikan, berriz, batez beste 540 kg CO2 urtean. Gogoratu behar da urtean 2.300 kg CO2 isuri ahal izango lukeela lurreko biztanle bakoitzak, 2030erako berotze globala 1,5 ° C-ra mugatzeko helburua lortzeko.
Hala ere, klima aldaketaren ondorioak eta hari aurre egiteko baliabideak gure klima inpaktuarekiko alderantziz proportzionalak dira. Desertifikazioa, ur eskasia, baliabideen gehiegizko ustiapena, itsas mailaren igoera, ozeanoen kutsadura edo fenomeno meteorologiko biziagoak errealitateak dira Boli Kostan, ekoizpen gutxiagoko lurrei, suteei, kutsadura handiari edo ganaduarentzako elikagai faltari aurre egin behar dien herrialdean.
Pertsonek bi errealitateetan dituzten ohiturak alderatzeko lan hori infografia batean gauzatu da. Infografia horretan azkar ikusten dira bi kalkulagailuetan orain arte lortutako emaitzak. (erantsi infografia)
Bi errealitate, bata bestetik ikasteko
Boli Kostan oso positiboak diren ekimen batzuk nabarmentzen dira, hala nola WAREN, Abiyanen oso jasangarria eta arrunta den mugitzeko modu bat, helmuga berera iristeko taxia partekatzean datzana, horrela ibilgailuaren bidaia optimizatuz.
Ingurumenarentzat onuragarria da, halaber, Boli Kostako herritarren ohitura batzuk, hala nola tokiko merkatuetan ohiko erosketak egitea edo botatzen duten janari kopuru txikia.
Hala ere, hobetzeko tarte handia dute hondakinen bereizketarekin. Araban baino askoz gutxiago sortzen duten arren, plastikoak eta zaborrak pilatzeak kutsadura kezkagarria eragiten du arrantza jardueran, elikagai iturri eta diru sarrera dena herri indigenentzat.
Bestalde, Arabako biztanleriak hobetzeko marjina du zenbait kapitulutan, hala nola mugikortasunean, ibilgailu pribatuaren gehiegizko erabilerarekin edo hegazkinaren abusuarekin; kontsumoaren eta erosketen atalean; eta energiaren atalean. Horiek dira aztarna klimatikoaren Arabako kalkulagailuaren inkesta interaktiboan jasotako datuak. Bertan, gure eguneroko jarduerak ingurumenean duen eragina jasotzen da.
Erosketa eta ohitura bakoitza keinu txiki bat da, ematen duena baino askoz ere garrantzi handiagoa duena. Horregatik, Garapen Jasangarriaren aldeko Arabako Aliantzak ohitura batzuk eraldatzen jarraitzen du, bizi kalitate bereko bizimodu iraunkorragoa izateko.
Gainera, proiektu honek egiaztatu du Boli Kosta kezkatuta dagoela dituen baliabide naturalak zaintzeaz eta ingurumenaren babesa indartzeaz. Hori dela eta, AAD (Association Action pour le Developpment) eta ADESC (Association pour le Developpement Social et Culturel) erakundeen laguntza duen ekimen hau oso ondo hartu dute Boli Kostako herritarrek.
Garapen Jasangarriaren aldeko Aliantzak, 13. GJH eta 3. GJHen bidez, eskola kiroleko jardunbide egokien dekalogo bat argitaratu du, aztarna klimatikoa murrizteaz kontzientziatzeko.
Helburua da hainbat kirol diziplinatako ikasleei azaltzea beren eguneroko ekintzek ingurumenean duten eragina, eta identifikatzea zein diren ingurumenean eragin handiena dutenak. Dokumentuak ikasleen ohituretan eta errutinetan jartzen du arreta, eta jasangarriagoak izateko ekintza txikiak proposatzen ditu.
Proposamenen artean nabarmentzen dira, besteak beste, aldagelatik ateratzean argia itzaltzea, komuna paperontzi gisa ez erabiltzea, 5 minutuko dutxak hartzea eta bizikletan edo oinez entrenatzera joatea. Kontzientziatzeko modu bat, kirolari gazteek osasunean eta ongizatean jardunbide egokiak berenganatu ahal izateko ekintzak eskuratu eta finkatzeko, ingurumenarekin konpromiso handiagoa hartuta.
Dekalogoa bideo baten bidez ezagutaraziko zaie Arabako kirol klub eta taldeei, taldeen artean parteka eta zabal dezaten. Gainera, Gasteizko gizarte etxeetan eta lurraldeko hainbat herritako kirol instalazioetan kartelak jartzea aurreikusi da.
2030 Agenda toki-erakundeetan inplementatzea, lerrokatzea eta kokatzea sustatzen duten proiektuak eta ekimenak bultzatu ahal izateko tresna gisa, jakinarazi nahi dizuegu joan den uztailaren 6an BOEn (Espainiako Aldizkari Ofiziala) DSA/632/2022 Agindua argitaratu zela, Toki-erakundeetan 2030 Agenda bultzatzeko ekintzetarako dirulaguntzak emateko oinarri arautzaileak ezartzen dituena. Oraindik argitaratu gabe dago dagokion deialdia.
2030erako Arabako Aliantzaren 13. GJHko “Klimaren aldeko Ekintza” talde eragilearen ekimena da, eta gure eguneroko jarduerak ingurumenean duen eragina arakatzea ahalbidetzen du
2.500 pertsonak baino gehiagok osatu dute orain arte “Arabako Klima-aztarna Kalkulagailuaren” inkesta interaktiboa, gure eguneroko jarduerak ingurumenean duen eragina jasotzen duena.
Galdera-sortak bi ingurumen-adierazleren kalkuluarekin lotutako alderdi batzuk jaso ditu: karbono-aztarna, pertsona, erakunde, ekitaldi edo produktu batek zuzenean edo zeharka sortutako berotegi-efektuko gasen isuriak neurtzen dituena, CO2 masa baliokidean adierazita, eta aztarna hidrikoa, gizabanako edo komunitate batek kontsumitzen duen edo enpresa batek ondasunak eta zerbitzuak ekoizteko erabiltzen duen ur-bolumen osoa neurtzeko erabiltzen dena.
Lortutako emaitzen arabera, berotegi-efektuko gasen isurketen batez besteko balioa gomendatutakoa baino bi aldiz handiagoa da gutxienez (2.300 kg CO2 pertsonako eta urteko), eta handiena 31-50 urteko adin-tartean erregistratu da, batez ere mugikortasunaren inpaktu handiagatik.
Ingurumen-inpaktua neurtzeko, ingurumenean eragin handiena duten sei ardatzei buruz galdetzen du tresnak: etxea, energia, ura, hondakinak, kontsumoa eta mugikortasuna. Galdetegia bete duten pertsonen artean portaera-joera nagusiak identifikatzen ditu:
Energiaren ardatzari dagokionez, erantzunen %36k onartzen du berogailua 22ºC edo gehiagoan jartzen duela etxean, eta nahikoa dela 19-21ºC arteko tenperatura izatea; horrek energia-kontsumoa eta sortutako emisioak nabarmen murriztea ekarriko luke.
Uraren ardatzari dagokionez, 30 urtetik beherakoak dira dutxan denbora gehien ematen dutenak.
Hondakinei eta horien kudeaketari dagokienez, 30 urtetik gorakoek gaikako bereizketaren aldeko konpromiso-maila handiagoa dute, eta inkestatuen %24k adierazi du ez duela hondakin organikoaren edukiontzia erabiltzen. Gainera, 4 arabarretik 1ek astean kilo bat edo gehiago janari botatzen duela aitortzen du.
Kontsumo-ohiturei dagokienez, emaitzek alde handiak erakusten dituzte adinaren arabera. 30 urtetik beherako gazteek erosten dute urtean arropa gehien, eta 30 urtetik beherako 5 gaztetik batek erosten du produktu edo zerbitzuren bat Internet bidez, gutxienez astean behin. Haragiaren kontsumoari dagokionez, herritarren %26k esan du inoiz edo noizean behin jaten duela.
Azkenik, eragin handiena duen ardatzetako bati dagokionez, mugikortasunarena, positiboki nabarmentzen da 30 urtetik beherako pertsonek erabiltzen dituztela gehien bizikleta eta garraio publikoa ikastera/lan egitera joateko; helduen %50ek, berriz, autoa (partekatua ez dena) erabiltzen dute lanera joateko.
“Arabako klima-aztarnaren kalkulagailua” “Arabako Zu Zero aldaketa zure esku dago” proiektuaren parte da, eta 2030erako Arabako Aliantzaren 13 GJHko Klimaren aldeko Ekintza talde eragileko kideek garatutako ekimena da: Egibide, Amurrioko Udala, Preoca, Cimas, Consultur eta ICLI Lankidetzarako Ingeniaritza.
Kalkulagailuaren berezitasuna, lehendik dauden beste batzuen aldean, honako hau da: Araban zentratutako tokiko gomendio, artikulu eta ekimen batzuk eskaintzen dituela, klima-aldaketaren aurkako borrokan gure ohiturek eta portaerek ingurumenean duten eragina hobetze aldera. Azken batean, bizimodu iraunkorragoa lortzeko ekintzak. Kalkulagailua herritar guztien eskura dago www.arabanzuzero.eus webgunean, eta parte hartzen jarraitzera animatzen zaie herritarrei, gure eragin klimatikoa murrizteko arloak identifikatzeko asmoz.
AB Laboratorios, Garapen Jasangarriaren aldeko Arabako Aliantzako 9. GJHko (Industria, berrikuntza eta azpiegitura) kidea, Euskalitek antolatutako Sektore Arteko Kudeaketa Aurreratuko Taldean parte hartu zuen iragan apirilaren 5ean.
Euskadiko industria-, hezkuntza-, zerbitzu- edo osasun-arloko erakundeetako arduradunen aurrean egindako topaketa izan zen. Bertan, ingurugiroan eragin txikia duten erabilera profesionaleko produktu kimiko eta biologikoak egiten eta merkaturatzen dituen Arabako ETEak pertsonek gizarte-laguntza eman dezaketela erakusteko balio izan zuen, inguruko eragileekin lankidetzan, kasu honetan Arabako Lurralde Historikoko eragileekin.
Balioa ematea eta beste erakunde batzuetan modu positiboan eragitea dira 9GJHko eragileek egiten duten ekintza bakoitzean bilatzen duten helburua. Hori da, hain zuzen ere, AB Laboratoriosek Euskaliten topaketan izandako esku-hartzearen kasua. Topaketa horretan, bertaratutakoen arreta erakarri zuen, eta Arabatik kanpo Garapen Iraunkorraren aldeko Arabako Aliantza ezagutaraztea ahalbidetu zuen.
